Döviz Kuru Nasıl Belirlenir?

Günümüz ekonomilerinde tek para birimi yerine; birçok ülke tarafından kullanılan para birimleri ve bunların piyasa döngüleri, ekonomilerin temel yapı taşlarıdır. Ülkelerin ekonomik durumunu etkileyen önemli faktörlerden birinin kur dalgalanmaları olduğunu görün. Fransızcadan türetilen bir yabancı para birimi de yabancı para birimi olarak kullanılabilir. Döviz kuru ise; ulusal para biriminin yabancı para birimindeki değeridir. Her döviz kurunun kendine has sembolleri vardır. Örnek verecek olursak; Amerikan Doları (USD/$), Euro (EUR/€), Türk Lirası (TRY/₺).

Haberde Ne Var?

Döviz Kuru Rejimleri Nelerdir?

Döviz kuru rejimleri bilinen 3 anahtar kelimeye sahiptir; verimlilik, üretkenlik, süreklilik. Uluslararası sermaye, mal ve hizmetlerin bu üç anahtar sözcükle birleşimi döviz kuru rejimlerinin temel işlevlerini oluşturur. Döviz kuru sistemleri; “Sabit kur sistemi ve dalgalı kur sistemi” olarak ikiye ayrılır. Döviz kuru sistemi seçerken yapılması gereken 2 önemli seçim vardır. Bunlar; performans ve esneklik (özgürce hareket etme yeteneği) arasındaki seçimlerdir. Bugün bu rejimin daha elverişli olduğu söylenemez. Rejimler tarafından sağlanan faydalar zaman zaman değişiklik gösterdi. Döviz kuru rejimleri şunlardır:

Sabit kur rejimi,
Dalgalı kur rejimi.

Sabit Kur Rejimi Ne Demektir?

Borsada listeleme sisteminde para politikası, devlet veya merkez bankası gibi yetkililer tarafından belirlenir. Bu sistemde döviz kuru yetkililer tarafından belirli bir değerde belirlenir ve bu değerden işlem görür. Set değerinin değiştirilmesi yine yetkililerin elindedir. Sabit döviz kuru sisteminin en önemli özelliği; Gerçek şu ki, Merkez Bankası istikrarlı bir döviz kuru sağlamak için her zaman yeterli döviz hissesine sahip olmalıdır. Türkiye’ye bakacak olursak, bu rejim ve benzeri gruplar sıklıkla 1980’lere kadar kullanılmaktadır. 1990’dan sonra enflasyonu düşürmek için izlenen politikalarda kısmen de olsa bir istikrar süreci başlamıştır.

Dalgalı Kur Rejimi Ne Demektir?

Dalgalı döviz kuru sistemi; Piyasadaki arz ve talebe göre farklı para birimlerinin karşılıklı değerlerinin belirlendiği bir rejimdir. Piyasalardaki arz ve talep tek güçtür. Devlet ve merkez bankası bu sistem içinde paranın değerine müdahale edemez. Bu nedenle, paranın değeri arz ve talebin yönüne bağlı olarak gün boyunca sık sık dalgalanır. Döviz kuru, döviz piyasasında arz ve talebin dengelendiği ‘denge noktasında’ bulunur. Türkiye’deki 2001 krizi dalgalı kur rejimine geçişle sonuçlandı. Bu sistem Mayıs 2001’de kabul edildiğinden beri. Teknik olarak dokunulmaz gibi görünse de şimdiye kadar ülkemizde dalgalı bir müdahale rejimi olarak gidişatı göstermiştir. Ülkemizde kullanılan bu sistem bir nevi dalgalı kur sistemidir. Merkez Bankası; Döviz ticareti yoluyla piyasa müdahalesi, değişken döviz müdahale sistemimizin bir gereğidir.

Döviz Kuru Belirlerken Hangi Etmenler Göz Önünde Bulundurulur?

Döviz kurlarının belirlenmesinin altında yatan birçok faktör vardır. En ufak bir dalgalanmanın bile nedeni, birçok kademenin sonucu olarak gösterilebilir. Döviz kurlarını belirleyen faktörler 3 ana bölüme ayrılabilir. Bunlar;